Cái sảy nảy cái cá biệt ung.

Nhưng cũng có thể, họ buộc phải làm thế để gửi đi thông điệp rằng, lòng tin của họ vào pháp luật (đúng hơn là những người thực thi luật pháp) bị lung lay, khi họ bất lực với mọi hình thức thể hiện khác. Chỉ đến khi người dân cản trở, thu giữ dụng cụ khai khoáng trái phép thì chính quyền mới xuất hiện và xảy ra chuyện ngoài ý muốn. Duyên cớ sâu xa là những bức xúc trữ lâu ngày về sự thiếu minh bạch, thiếu dân chủ của chính quyền cơ sở.

Cũng có thể họ không ý thức được những việc mình gây ra đã là vi phạm hình sự và họ phải chịu bổn phận trước luật pháp. Bẩm của UBND huyện Kim Bôi nhấn đã có 11 lượt quan điểm công dân đề nghị chính quyền thôn phải giảng giải chuyện cho phép khai thác khoáng sản trái phép, phải xin lỗi dân vì một số cán bộ đảng viên và vợ con lãnh đạo xã có thái độ không đúng mực với dân, thiếu minh bạch trong chương trình nông thôn mới, chi thu tài chính sai nguyên tắc… Nhưng yêu cầu chính đáng ấy nghe đâu đã không được đáp ứng; dân chủ cơ sở thiếu vắng ở nơi này.

Và việc khai khoáng trái phép (có sự liên quan của người nhà cán bộ xã) chỉ là giọt nước tràn ly trong vụ bắt trói cán bộ tại thôn Bôi Câu, Kim Bôi, Hòa Bình. Nhưng việc chỉnh đốn, xử lý những yếu kém của chính quyền cơ sở ở nhiều nơi phải được xem là rất cần thiết trong lúc này để lấy lại niềm tin của người dân vào sự nghiêm minh của luật pháp.

Người ta chỉ “tự xử” khi mất niềm tin vào khả năng bảo đảm an toàn, công bằng của luật pháp. Và thành thử cần xem những vụ dân “tự xử” là bài học lớn về nâng cao hiệu lực áp đặt luật pháp, trước khi nhìn nó như những vụ án hình sự mà người phạm tội vốn là những người nông dân nhân đức.

Bất luận thế nào, vi phạm pháp luật phải chịu sự thi hành pháp luật. An Nguyên. Dân “tự xử” trộm chó và đám đông chống đối chính quyền có vẻ là những chuyện chả liên can với nhau, nhưng lại giống nhau đến lạ thường, đó hầu hết là những người dân vốn nhân từ, chất phác, chưa từng vi phạm pháp luật bỗng trở nên hung dữ, bất chấp pháp luật.

Nếu công lý không quay lưng trong 2 phiên tòa, kéo dài 4 năm, vững chắc sẽ không có tiếng nổ của Đoàn Văn Vươn, nếu chính sách đền bù thu hồi đất được giảng giải hiệu quả, kịp thời sẽ không có tiếng súng Đặng Văn Viết.