Không chỉ ở khả năng sử dụng tiếng nói mặn mòi bản sắc mà còn ở các thủ pháp nghệ thuật của tiểu thuyết đương đại như mờ hóa cốt truyện. Cuộc đời anh lính miền Bắc có một bước ngoặt bất ngờ: Từ chỗ xoành xoạch mơ thành dũng sĩ diệt Mỹ trong những trận đánh lớn của quân chủ lực. Bấn loạn… Đây là cách kể hiện đại. Dĩ nhiên. Trong Phía Tây không có gì lạ là mối tình vụng về của mấy chàng lính với ba cô gái Pháp ở “bên kia kênh”. Âm thanh bập bùng thoáng nhẹ như lời tâm sự phát ra từ tít sâu trong tâm khảm con người.
Thế giới chiến tranh được khúc xạ qua lăng kính tâm cảnh của Kiên. Ngõ lỗ thủng (1990). Đó là đồi Xáo Thịt “đầy rẫy tử thi”. Thiêng nhất của con người. Nhưng không. Ăn nhái. Là nơi mà cuộc sống bị đẩy đến tận cùng nỗi đau. Đi qua đạn bom. Đánh trận đầu đã lạc đơn vị. Biến cố đều hiện lên qua trường nhìn của nhân vật Kiên.
Những con người gắn với chiến tranh như Vạn. Tôi tưởng như mình được bay lên. Nó không phải tráng ca. Lạc rừng (1999). Phi tuyến tính. Người lính sau khi đâm chết quân thù đều trỗi dậy tình thương người.
Hầu hết mọi chi tiết. Hoàn toàn xa lạ với tập quán cũng như nếp sinh hoạt vô cùng khem khổ. Bất tận những nấm mồ quân nhân mọc lên nhấp nhô tựa sóng cồn”. Lắp ghép. Bến không chồng của Dương Hướng lại đi theo một ngả khác.
Và những quang cảnh chỉ có thể bắt gặp trong các sử thi của Tây Nguyên hoang sơ: “Con trai con gái trộn lẫn vào nhau.
Câu chuyện xoay quanh một cảnh huống độc đáo: Nhân vật chính - Bình - một anh lính mới 18 tuổi. Tiểu thuyết trước 1986 đốn khai phá các mối xung đột cơ bản ở mặt lịch sử - từng lớp. Như Nghĩa - lính trận thời chống Mỹ. Không biết tiếng. Phi thời gian. Ngay cách đặt vấn đề như vậy đã thấy chủ đề của tác phẩm hướng về phía “hậu chiến tranh”. Và thế là những phong tục lạ.
Ảo ảnh… hết thảy cứ hỗn độn. Nay buộc phải sống trong hang đá với những người dân tộc thiểu số. Chấp chới phía sau giọng hát rất êm với nhạc điệu mềm đến nao lòng”.
Mời chào. Mường tưởng. Cố tình làm mất ý niệm thời gian… Sự phân tách ba tác phẩm trên cũng là một cách nhận mặt ba hướng đi quan yếu của tiểu thuyết: Đi sâu vào xung đột cá nhân; nhìn chiến tranh từ phương diện quan hệ giữa nông thôn hậu phương và trận mạc đuổi giặc; nhìn chiến tranh từ phương diện văn hóa.
Người lính từ thời chống Pháp. Nỗi buồn chiến tranh là ký ức của Kiên về mối tình “cuồng si. Lạc rừng biểu hiện một bản lĩnh nghệ thuật khá vững.
“Thấy mọi sự đều tan biến vỡ vạc hết”. Thiếu thốn. QĐND - Như đã đề cập. Độc giả bắt gặp “quả tang” các chi tiết trong Nỗi buồn chiến tranh chịu ảnh hưởng từ Phía Tây không có gì lạ. Trung Trung Đỉnh đã từng có Những người không chịu sống thiệt thòi (1982). Bí hiểm. Còn ai thích nô giỡn thì cứ nô đùa”.
Tiễn biệt những ngày buồn (1990). Với chính mình. Nhìn chiến tranh từ mặt quan hệ nông thôn và chiến tranh. Là người thông thường. Đó là một tiểu thuyết sử thi - văn hóa. Bất định. Không chỉ thế. Là “chân trời chết chóc mở ra mênh mang. Lạc rừng là tác phẩm thành công hơn cả.
Ký ức. Càng không phải là hùng ca mà là khúc bi ca sâu thẳm về “một cuộc chiến tranh chưa hề được biết tới”. Sở đoản riêng nhưng quan trọng là chúng đều đạt được thành tựu mang tính khai mở. Đều cầm coi sóc người bị thương gần chết nhưng không thành. Đầy tội lỗi và có một không hai” giữa người lính thám thính với ba cô gái trong khu trại tăng gia của huyện đội 67.
Đầu tôi đã gối lên đùi người đàn bà. Phân mảnh. Trong số này. Trong lĩnh vực tiểu thuyết. Những chàng chinh phu… Chính vì vậy. Thành trở về với vết bom cháy toàn thân.
Người tình của Thành còn thấy “bàng hoàng”. Mỗi hướng đi đều có sở trường. Ai ưng uống nữa thì cứ ôm lấy ghè rượu mà uống. Ngược chiều cái chết (1989). Ai ưng múa hát với ai thì thả phanh đưa đẩy. Cũng nhờ đó mà nó vỡ hoang tối đa mặt trái của chiến tranh.
Sự kiện. Cả hai tiểu thuyết đều có chi tiết cái chết trong cảnh ngộ giống nhau: Sự đối đầu của hai người lính ở hai phía đối địch trong hố bom. Giấc mơ. Tác phẩm tìm tới kỹ thuật dòng ý thức như một lẽ đương nhiên. Đói khổ. Dưới ánh sáng của lý thuyết văn học so sánh. Người thương không nhận ra. Bảo Ninh luôn đẩy nhân vật chính (Kiên) vào các mối mâu thuẫn chẳng thể hóa giải.
Hoang mang đói khát giữa núi rừng Tây Nguyên. Nghĩa có phần may mắn hơn khi lành lặn trở về. Thủ pháp đồng hiện. Phức tạp. Vì xét đến cùng. Mà tiếp ngay sau đó có rất nhiều tác phẩm khác bước theo.
Mà ngay Phương (nhân tình Kiên) cũng rối bời trong những mối mâu thuẫn. Cha mẹ không nhận ra. Một người đều bị giết bằng dao đâm. PGS. Mày mặt sần phồng rộp đỏ lừ. Đi qua cái chết. Lôi kéo. Lên án chiến tranh đã cướp đi hạnh phúc nhỏ nhoi nhất.
Tác phẩm thì khép lại về câu chữ nhưng dư vang của chủ đề còn vọng mãi: Tiếng thét tố cáo. Như gợi lại nỗi đau của những nàng vọng phu. Là truông Gọi Hồn “ngập ngụa máu”. Nhớ. Tác phẩm là tiếng thở dài như nhắc. Đến thời hòa bình vẫn chẳng bình yên. Sự tuyệt vọng với ốm đau. Tập quán lạ được Bình ngỡ ngàng chứng kiến: Đàn ông ngực trần. Kẻ sống đều bị ám ảnh suốt đời vì đã gây ra cái chết cho đồng loại.
Cướp cái quyền làm cha của con người khốn khổ ấy… té ra mỗi người từ chiến tranh trở về cũng đều có bi kịch riêng. Với cha. Gọi thế vì tác phẩm này mượn cái nền chiến tranh để khai thác rất hiệu quả các nguyên tố văn hóa của vùng đất Tây Nguyên vốn giàu trữ lượng văn hóa dân gian thượng cổ.
Ai chả muốn im làm ăn. Xứng đáng ngang hàng với các tác phẩm nức danh thế giới cùng chủ đề. Ăn chuột nướng; đàn bà ngực trần… Đặc biệt là những âm vang của văn hóa núi rừng Tây Nguyên không chỉ vọng vào tâm hồn nhân vật mà còn vọng vào lòng bạn đọc bữa nay: “Đâu đó rất xa như có tiếng ai hát. Dòng chảy của tác phẩm là dòng chảy tinh thần của Kiên với bao liên quan.
Với người tình. ; Nhân vật Can ( Nỗi buồn chiến tranh và Detering ( Phía Tây không có gì lạ ) đều đảo ngũ. Tạo thành dòng ý thức miên man. Với chiến tranh… Không chỉ có Kiên. Trong tác phẩm hiện lên hai kiểu loại nhân vật chính là đàn bà (nông thôn) và người lính (chiến tranh).
Nỗi chán chường. Bởi họ không chỉ có “vết dập xóa trên thân thể” mà còn “dập xóa” trong cả tâm hồn. Mới mẻ. Đóng khố.
Đúng vậy. Cúc. Đến Nỗi buồn chiến tranh thì sự đổi mới rõ nhất là đi sâu vào xung đột cá nhân chủ nghĩa. Chị ta đang thổi đinh-yơng. TS NGUYỄN thanh thoát Kỳ 5: Từ cái chung cộng đồng đến cái tôi cá thể.
Đều dẫn đến cái chết khổ nhục… Đổi mới cách kể trong Nỗi buồn chiến tranh bắt đầu đi từ cái nhìn nhân vật - người kể. Như Thành. Hạnh phúc với gia đình. Bình bị một nhóm người Ba Na bắt trói khi đang đào một khóm sắn giữa rừng. Cô còn “thấy anh hoàn toàn xa lạ…”. Bệnh tật… Sử thi nói chung mô tả chiến tranh từ góc nhìn cộng đồng.
Bảo Ninh miêu tả chiến tranh từ góc nhìn cá nhân chủ nghĩa. Nó rung lên. Giọng hát êm đến nỗi. Chiến tranh đã lặn sâu vào con người anh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét